Idziesz na zakupy do robaka w kropki. Zostawiasz więcej niż jeszcze miesiąc temu. Wędrujesz do konkurencji. Postanawiasz odwiedzić skaczącego, zielonego płaza. Chwytasz tylko za promocje, a i tak w portfelu zostaje niewiele więcej. I zaczynasz ojojować: „ojojoj, ale ciężko się żyje w tej Polsce”. Hasło to powtarza się tak często, że zaczyna powszednieć. Dlatego poszukajmy pozytywów. Lipiec 2022 roku przyniósł ulgę podatnikom w wyniku dość istotnej zmiany w PIT, która jest zauważalna w wynagrodzeniach pracowników.
Zmiany w PIT 2022
Czy w pierwszej połowie 2022 roku schudło Ci co nieco? Różnice w zasobności portfela zauważył chyba każdy Polak. Dieta w obrębie finansów była skutkiem nowej preferencji podatkowej wprowadzonej przez rząd z początkiem stycznia. Dotyczyła osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz właścicieli działalności gospodarczych. Chodzi rzecz jasna o ulgę dla klasy średniej. Z założenia miała być rekompensatą za brak możliwości obliczenia składki zdrowotnej od podatku. Jak wyszło w praktyce, wielu Polaków odczuło.
Dlatego rodacy z niecierpliwością czekali na początek wakacji. Tym razem nie dlatego, że rozpoczął się urlopowy sezon ogórkowy. Chodzi o zmiany w obrębie stawki podatku PIT 2022, która spadła aż o 5% z 17 do 12. Zmiany te odczuli Polacy, których pensje nie przekraczały 120 tysięcy złotych rocznie. Jak się okazało, zmiana ta dotknęła najliczniejszą grupę podatników w kraju. Szybko przywykliśmy do niższego podatku, a po uldze w portfelu już dawno nie ma śladu.
Podwyżka minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku
Już od kilku lat minimalne wynagrodzenie ulega podwyżce co najmniej raz do roku. Również w 2024 roku wzrosło. Od 1 lipca 2024 roku wynagrodzenie wzrosło z 4242 do 4300 złotych brutto miesięcznie. Jednocześnie stawka godzinowa w umowach cywilnoprawnych wzrosła z 27,70 na 28,10 PLN. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia ma charakter ustawowy i obliguje pracodawcę do zawarcia pisemnego aneksu pracownikom, którzy dotąd wykonywali pracę za niższe kwoty. Tym samym kwota netto najniższego wynagrodzenia od 1 lipca wynosi 3261,53 zł. To nie ostatnia podwyżka, gdyż już dziś wiadomo, że od stycznia 2025 minimalne wynagrodzenia pracownicze wzrosną.
W roku 2024 zmianie podlega także współczynnik służący do ustalenia ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień urlopu wypoczynkowego, wynosi on 20,92 zł przy pełnym etacie.
Dodatki do płac
Oprócz zasadniczego wynagrodzenia pracownika prawo pracy przewiduje dodatki do płac w postaci dodatku za pracę w weekendy, za pracę nocną, za pracę w nadgodzinach, za staż pracy, za szkodliwe warunki pracy. Ponadto premia uznaniowa, premia za wyniki to także dodatki do płacy, podobnie jak nagroda okolicznościowa, jubileuszowa, czy odprawa. Wszystkie dodatki do płac podlegają stosownemu opodatkowaniu i wypłacane są pracownikowi w kwocie netto.
Zmiany innych świadczeń w związku ze zmianą minimalnego wynagrodzenia
Podwyżka płacy minimalnej pociąga za sobą zmiany w świadczeniach od niej uzależnionych jak chociażby dodatek za pracę w nocy, czy maksimum odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niezawinionych przez pracownika, wynosi obecnie maksymalnie 64500 zł. Zmianie uległo też minimalne wynagrodzenie za pracę, do której pracownik był gotowy, a nie mógł jej wykonać z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, wynosi ono 4300 zł. Tę samą sumę należy wypłacić pracownikowi zarobki w odszkodowaniach za naruszenie zasad równego traktowania.
Istotne zmiany dotyczą także podstawy wymiaru składek. Odpowiednio:
- minimalna podstawa na ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób na urlopie wychowawczym w okresie lipiec – grudzień 2024 wynosi 3225 zł;
- minimalna podstawa na ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność na zasadach preferencyjnych w okresie lipiec – grudzień to 1290 zł.
- minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z pracy w niepełnym wymiaru czasu pracy w okresie lipiec-grudzień 2024 to 3710,47 zł.
Wynagrodzenie od lipca 2022
Od lipca 2022 zmieniła się kwota netto wynagrodzenia większości podatników. Nowe zasady budziły wiele wątpliwości, chociażby dotyczących kiedy wpłynąć ma pierwsza wypłata na konto przeliczona po nowej stawce podatku. Jak to przebiegało? Warto przypomnieć na przykładzie:
Jan Pospolity pracuje na umowę o pracę. Etat to jedyne źródło jego przychodów. Jego konto zasila co miesiąc wynagrodzenie wysokości 6000 zł brutto. Pokierowany przed kadrową, złożył oświadczenie PIT-2 (*dzięki temu szef Jana pomniejszy zaliczki na podatek dochodowy o 1/12).
Obliczmy, jaką kwotę Jan otrzymał na konto od lipca 2022 roku.
1. Składka na ubezpieczenie społeczne
Wynagrodzenie brutto statystycznego Polaka zawiera podatki i składki zdrowotne. Jedno z pierwszych potrąceń idzie do ZUS-u. Miesięcznie z wynagrodzenia Jana jest potrącane 13,71 %, co stanowi połączenie trzech składek: emerytalnej, rentowej i chorobowej. Łącznie wynagrodzenie Jana pomniejszy się o kwotę 822,60 zł.
2. Składka zdrowotna
W wyniku powyższych obliczeń Jan uzyskał pensję w wysokości 5177,40 zł brutto. Od tej kwoty należy odjąć 9% składkę zdrowotną.
5177,40 zł x 9% = 465,97 zł.
3. Podstawa opodatkowania PIT
Do obliczenia podstawy podatkowej, potrzebujemy dochodu pracownika. Aby go obliczyć, wystarczy:
przychód – składka na ubezpieczenie – koszty uzyskania przychodu
Załóżmy, że Jan pracuje w miejscowości, w której mieszka. W tym przypadku koszty uzyskania przychodów mieszczą się w kwocie 250 zł miesięcznie. Zatem uzyskujemy:
6000 zł – 822,60 zł – 250 zł = 4927 zł (* kwota w zaokrągleniu)
4. ZMIANA! – zaliczka na podatek dochodowy od 1 lipca 2022 roku
W tym miejscu bardzo ważnym terminem staje się kwota wolna od podatku. Jej wysokość zmieni się w zależności od tego czy Jan rozliczy się z US samodzielnie, czy zrobi to z małżonką. W pierwszym przypadku:
4927 zł x 12% = 591,24 zł
Kwota zmniejszająca podatek (PIT-2): 300 zł
Zaliczka na podatek dochodowy: 291,24 zł
5. ZMIANA! – Wynagrodzenie na konto (kwota netto)
Dochodzimy do obliczeń końcowych, w których należy uwzględnić składkę zdrowotną. Ma wpływ na wysokość wynagrodzenia, które wyląduje na koncie Jana. Im wyższe wynagrodzenie pracownika brutto, tym więcej pieniędzy pracodawca odprowadza z tytułu składki zdrowotnej. By to obliczyć, użyję schematu:
Wynagrodzenie brutto – składka na ubezpieczenie społeczne (pkt.1) – składka zdrowotna (pkt. 2) – zaliczka na podatek dochodowy (pkt. 4)
6000 zł – 822,60 zł – 465,97 zł – 291,00 zł (rozliczenie bez małżonki) = 4420,43 zł
Jan w sierpniu otrzyma wynagrodzenie w wysokości 4420,43 zł. Jeszcze przed wprowadzeniem zmian, jego przelew wynosiłby 4318,43, wnioski nasuwają się same. To, co miało być zastrzykiem gotówki i rozwiązaniem na galopującą inflację, stało się ledwo zauważalne w portfelach Polaków.
Hipotetyczny podatek należny
A co jeżeli znajdujesz się w gronie Polaków, którzy na uldze skorzystali? Wprawdzie ulga dla klasy średniej została zniesiona. Jednak jeżeli była dla Ciebie korzystniejsza niż 12% stawka PIT, skorzystać mogłeś z hipotetycznego podatku należnego. W praktyce oznaczało to, że przy obliczaniu podatku dochodowego za 2022 rok były brane pod uwagę zarówno ulga dla klasy średniej jak i skala podatkowa obowiązująca od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 roku. W ten sposób można było uzyskać zwrot z podatku.