Konsekwencje wystawienia pustej faktury mogą być znaczne, warto wiedzieć na jakie kary się narażamy decydując się na taki krok. Proceder pustej faktury może słono kosztować przedsiębiorcę. Przepisy przewidują zarówno grzywnę, jak też karę pozbawienia wolności. Bezwzględnie nie warto jest ryzykować.
Czym jest pusta faktura?
Zanim zajmiemy się zagadnieniem konsekwencji, jakie niesie wystawianie pustej faktury, warto wiedzieć, czym jest pusta faktura. Jest to dokument księgowy wystawiony wbrew stanowi faktycznemu, innymi słowy to fikcyjna faktura. Zdarzyć się może, że zostanie wystawiona omyłkowo, w wyniku błędu podatnika, aczkolwiek o wiele częściej wystawiana jest z premedytacja, licząc na korzyści finansowe. Jak można się domyślić jest to działanie niedozwolone za które ponosi się odpowiedzialność skarbową. Nie zawsze konsekwencje są dotkliwe. Jeśli pusta faktura została wystawiona przez pomyłkę, wystarczy ją anulować lub skorygować do zera. Definicja pustej faktury nie jest zawarta w przepisach wprost. Na bazie orzecznictwa sądowego można uznać, iż pusta faktura jest dokumentem wprowadzonym w obieg księgowy, mimo iż widniejąca dostawa usług lub towarów nigdy nie miała miejsca.
W definicję pustej faktury wpisane jest również tak zwane firmanctwo czyli wystawianie faktur na cudze dane celem zatajenia własnej działalności. Wówczas mimo, iż usługa została zrealizowana, towar dostarczony to jednak rozbieżności pomiędzy sprzedawcą z dokumentu faktury a firmantem, podmiotem faktycznie realizującym usługę, dostawę powoduje, że fakturę należy uznać za fikcyjną, pustą.
Nie zawsze jednak pusta faktura wystawiana jest celowo i świadomie. Pusta fakturę nie jet trudno wystawić, wybierając błędnie kontrahenta. Działanie to wymaga skorygowania do zera. Księgowość prowadzona przez zewnętrzny podmiot, jakim jest kancelaria podatkowa o wiele rzadziej nacechowana jest takimi pomyłkami. Znamiona pustej faktury spełnia również sytuacja, kiedy faktura wystawiana jest z dużym wyprzedzeniem względem planowanej dostawy. Sytuacja ta oceniana jest przez sądy dwojako, czego dowodzi wyrok WSA w Poznaniu sygn. I SA/Po 410/20.
Co grozi za wystawianie pustych faktur?
Konsekwencje za wystawienie pustej faktury zależą od tego czy była ona wystawiona umyślnie, czy też przez pomyłkę. Jeśli to wynik błędu wymaga skorygowania. Jeśli błąd, został usunięty konsekwencje nie zostaną wyciągnięte, jeżeli jednak było to działanie celowe, wówczas przepisy przewidują kary za takie działania. O konsekwencjach stanowi zarówno kodeks karny, jak też kodeks skarbowy. Podstawową konsekwencją jest obowiązek odprowadzenia podatku VAT od wystawionej pustej faktury, wskazuje na to art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.
Jaka jest kara za umyślne przyjmowanie lub akceptowanie pustych faktur?
Według kodeksu karnego skarbowego za świadome wystawianie i akceptowanie pustych faktur grozi kara grzywny w wysokości nawet do 180 stawek dziennych. O tym stanowi art. 62 kks, natomiast za posługiwanie się fikcyjną fakturą można zostać ukaranym grzywną do 720 stawek dziennych. O ukaraniu za posługiwanie się, w tym wystawienie faktury pustej decyduje sąd. W tym wypadku dopuszcza się także zastosowanie kary pozbawienia wolności, przy czym kary mogą zostać zastosowane łącznie do tego samego czynu.
Oprócz odpowiedzialności na podstawie kodeksu karnego skarbowego na sprawcy ciąży odpowiedzialność z kodeksu karnego. Artykuł 271 kk wystawca pustej faktury może zostać ukarany kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ponadto można odpowiedzieć również na mocy art. 271a kk, który penalizuje fałszerstwo intelektualne faktur. Karze podlega również używanie fikcyjnych faktur. Grozi za to kara pozbawienia wolności na okres od pół roku aż do 8 lat. W zależności od wartości faktury sąd może wymierzyć karę nawet 20 lat pozbawienia wolności gdy wartość opiewa na 5 mln, a 25 lat gdy wartość faktury przekracza 10 mln zł.
Sprawdź również: Księgowość dla jednoosobowej działalności gospodarczej
Jak uniknąć konsekwencji wystawienia pustej faktury?
Przyczyny wystawiania pustych faktur nie są w tym wypadku istotne, liczy się to, czy urząd skarbowy podjął jakiekolwiek czynności, w tym czy powziął wiedzę na temat pustej faktury. Jeżeli pusta faktura okazała się błędem, pomyłka a urząd skarbowy nie zdążył się zorientować przed nami, można fakturę skorygować i tym samym uniknąć konsekwencji. Jeśli dokument nie trafił w ogóle w obieg księgowy fakturę, można anulować, jeśli trafił w obieg wówczas, należy wystawić fakturę korygującą.
Czy i gdzie należy zgłosić pustą fakturę?
Konsekwencje prawne i finansowe pustej faktury są dalece idące. Dlatego jeżeli wystawiliśmy pustą fakturę, należy jak najszybciej ją usunąć, jeżeli otrzymaliśmy taką fakturę, należy zgłosić to wystawcy i wstrzymać się z odliczenie VAT od takiej faktury. Kary za obieg pustej faktury dyktowane są korzyściami, jakie mogą płynąć z pomniejszenia podatku VAT w wyniku odliczeń wartości z faktury. Każdy przedsiębiorca ma obowiązek dbać o to, aby księgowość w firmie była prowadzona rzetelnie i w zgodzie ze stanem faktycznym, eliminując wszelkie pomyłki bez zbędnej zwłoki i nie dopuszczając do błędów.
